Open Stratendag in 50 Antwerpse straten

Als Stad Antwerpen geen autovrije zondag organiseert, doen we het toch gewoon zelf?

Op zondag 22 september vindt in Antwerpen de tweede editie van Open Stratendag plaats. In meer dan 50 straten organiseren bewoners een straatfeest met een boodschap: ze willen minder autoverkeer het hele jaar rond én minstens een autoloze zondag in de hele stad.

Tweede editie
Open Stratendag, een initiatief van burgercollectief Recht op Lucht, is in 2024 aan zijn tweede editie toe. De deelnemende straten geven volgens projectcoördinator Inge Salden een belangrijk signaal: “Het toont de vraag van Antwerpenaars naar een veilige en aangename woonomgeving die uitnodigt om te ontmoeten en te spelen”. Gedurende de hele dag zijn er, verspreid over de hele stad, optredens, vergroeningsacties, circusacts en workshops.

Lokale buurtcomités gingen in op een open oproep via www.openstratendag.be. “Het is mooi om te zien hoe zelfs in straten zonder comité, buren zich verzamelden om deel te nemen”, aldus Salden. “Dit engagement staat in contrast met de visie van het stadsbestuur, dat vooral oog heeft voor een minderheid die overal met de auto naartoe wil rijden. Het bestuur laat zo stelselmatig kinderen, ouderen, rolstoelgebruikers en inwoners zonder auto in de kou staan. Met Open Stratendag krijgen deze mensen een stem.”

Iedereen die zondag wil meegenieten van een open straat kan concertjes meepikken via een uitgestippelde muzikale wandeling (1 km) en fietstocht (6 km) langs verschillende optredens. Met de fiets kan je om 13u DJ Papa Mojito meepikken in de Belpairestraat, en dan via de optredens van Hommeles in de Sint-Erasmusstraat (15u) en Amoerfoe in de Greinstraat (16u) te eindigen bij Secret Exit Trio in de Breughelstraat (18u). Op het Kiel vind je op wandelafstand van elkaar de optredens van Mè Dra (Wittestraat, 14u15 en 16u), Milan Verbiest Trio (14u00) De Miniemen (15u00) en Secret Exit Trio (16u30) (parcours te vinden op: www.openstratendag.be/beleving).

Op dezelfde dag als Antwerpen Shift
Dat Open Stratendag op dezelfde dag plaatsvindt als Antwerpen Shift is niet toevallig. “In Antwerpen is autoloze zondag veranderd in een festival dat enkel doorgaat in het toeristische centrum. De oorspronkelijke bedoeling, samen een dag genieten van een stad zonder autoverkeer, is verdwenen.” Dat de stad in hun promotie voor Antwerpen Shift bezoekers van buiten de stad aanzet om de auto te parkeren op parkings midden in de stad (bv. aan het Operaplein en de Nationale Bank) is de organisatoren van Open Stratendag een doorn in het oog. Zo wordt extra autoverkeer aangetrokken met als pervers effect dat straten buiten het centrum net meer auto’s te slikken krijgen. Recht op Lucht vindt dat ook wijken buiten het toeristische centrum recht hebben op een autoloze zondag.

Al ziet Marlies Lenaerts, één van de trekkers bij Recht op Lucht, dat ook binnen het stadsbeleid zaken veranderen: “Vorig jaar was het centrum enkel autoluw, doorstromend verkeer bleef mogelijk. Dit jaar is het centrum autovrij. Als er dit jaar bij de aankondiging van Antwerpen Shift niet uitdrukkelijk was vermeld dat alle bezoekersparkings rond hartje stad bereikbaar zullen zijn, had ik durven hopen dat de kentering is ingezet.”
Hoogste nood op Kiel en Borgerhout
De helft van de deelnemende straten bevinden zich op Het Kiel en in Borgerhout. Inge Salden: “Dit zijn wijken waar veel sluipverkeer door rijdt. De straten zijn smal, waardoor de impact van lawaai en luchtvervuiling groot is, en er zijn weinig aangename ontmoetingsplekken. Dat Open Stratendag juist daar succes heeft, spreekt boekdelen over de wensen van de bewoners.”

Bavo Wouters, bewoner van Kiel: “Vorig jaar hadden we 9 deelnemende Kielse straten, dit jaar 13. De nood is hier groot om meer ruimte te maken voor ontmoeting en om daarvoor de overtollige ruimte te gebruiken die de auto nu inneemt”. De bewoners van het Kiel zijn verenigd in het buurtcomité Mobiel Kiel. Ze vragen om meer ruimte voor ontmoeting, spel en vergroening, fietsveilige straten, minder autodruk, en eisen een globaal mobiliteitsplan voor het Kiel dat de leefkwaliteit en het welbevinden garandeert.

Stroeve Samenwerking met de stad
De organisatoren blijven ook met een wrang gevoel zitten. Net als vorig jaar verloopt de communicatie met de stad stroef. Een voorbereidend overleg werd telkens afgewezen, de aanvragen voor enkele vrije parkeerplaatsen voor een podium of springkasteel zijn systematisch geweigerd en verschillende straten die zich aanmeldden kregen opnieuw geen toelating. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de Borsbeekstraat in Borgerhout. Tom Cox, bewoner van de Borsbeekstraat: “Onze woonstraat binnen de ring kampt met enorme overlast door sluipverkeer. Het stemt ons triest dat het stadsbestuur stelselmatig ons zelfs 1 autovrije dag per jaar onzegt.”

Open Stratendag is een initiatief van de Antwerpse burgerbeweging Recht op Lucht met steun van het Fonds Gezonde Lucht. Recht op Lucht ijvert voor een stad met voldoende zuurstof, rust en ruimte voor iedereen. Meer info op www.openstratendag.be.